آفتاب سوختگی، نوعی آسیب پوستی است که ناشی از تماس پوست با پرتو فرابنفش خورشید (UV) است. پوست آفتاب سوخته، ملتهب، قرمز، دردناک و حساس میشود و در لمس احساس گرما میکند. معمولاً بعد از آفتاب سوختگی، پوست چند روز پوسته پوسته میشود و بعد از چند هفته بهبود مییابد. همچنین آفتاب سوختگی خطر ابتلا به سرطان پوست را بالا میبرد.
ممکن است چند روز طول بکشد تا آفتاب سوختگی از بین برود اما با انجام اقدامات مراقبتی مانند مصرف مسکن و خنک کردن پوست میتوانید اثرات آفتاب سوختگی را کاهش دهید و مدت زمان درمان را کوتاهتر کنید.
پیشگیری از آفتاب سوختگی بسیار مهم تر از درمان است. بایستی در تمام طول سال با استفاده از کرم ضدآفتاب و سایر وسایل محافظت از نور مانند کلاه نقاب دار و دستکش، از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنیم. محافظت از پوست به ویژه هنگامی که در فضای باز هستید، حتی در روزهای سرد یا ابری بسیار مهم است.
[restrict]
علائم آفتاب سوختگی
علائم آفتاب سوختگی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- التهاب پوست
- پوست در لمس احساس گرما میکند
- درد ، حساسیت و خارش
- تورم
- تاول های کوچک و پر از مایع که ممکن است بترکند
- سردرد ، تب ، تهوع و خستگی در صورت آفتاب سوختگی شدید
- احساس درد یا خشکی در چشمها
هر قسمت از بدن که در معرض آفتاب است — از جمله لاله گوش ، پوست سر و لب — می تواند آفتاب سوخته شود. حتی در مناطق پوشیده شده نیز امکان آفتاب سوختگی وجود دارد. به عنوان مثال ، لباس دارای بافت نازک، نور ماوراء بنفش را از خود عبور میدهد. چشم هایی که به نور UV خورشید بسیار حساس هستند نیز می توانند آسیب ببینند.
علائم آفتاب سوختگی اغلب در عرض چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب ظاهر می شوند.
در عرض چند روز ، بدن ممکن است با لایه برداری لایه بالایی پوست آسیب دیده ، خود را بهبود بخشد. آفتاب سوختگی شدید ممکن است چند روز طول بکشد تا بهبود یابد. هر گونه تغییر در رنگ پوست معمولا با گذشت زمان از بین میرود.
انواع آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگیها بر اساس شدت آسیب پوست دستهبندی میشوند. دو نوع رایج آفتاب سوختگی عبارتند از:
- آفتاب سوختگی درجه یک: در این نوع عارضه، آسیب تنها به به لایه بیرونی پوست وارد میشود. این نوع از سوختگی معمولاً طی چند روز تا یک هفته بدون اینکه به درمانی نیاز باشد خوب میشود. با این حال درمان خانگی آفتاب سوختگی میتواند کمک کند.
- آفتاب سوختگی درجه دو: آسیب ناشی از اشعه آفتاب به لایه داخلی پوست که «درم» نامیده میشود میرسد. این آسیب ممکن است باعث ایجاد تاول شود. در این حالت، ممکن است هفتهها طول بکشد تا مشکل پوستی ایجاد شده، بهبود یابد و ممکن است نیاز به درمان پزشک داشته باشد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالای ۱۰۳ درجه فارنهایت (۳۹٫۴ درجه سانتیگراد) با استفراغ
- ایجاد تاول در صورت ، دست ها یا اندام تناسلی
- تورم شدید در ناحیه آسیب دیده
- کمآبی بدن
- هرگونه علائم عفونت مانند تاول های چرکی
- درد ، سردرد ، سرگیجه ، تهوع ، تب یا لرز
- اگر با وجود مراقبت های خانگی بدتر شوید
- درد چشم یا تغییر بینایی
علل آفتابسوختگی
آفتاب سوختگی ناشی از قرار گرفتن بیش از حد پوست در معرض نور ماوراء بنفش (UV) است. نور UV ممکن است از خورشید یا منابع مصنوعی مانند لامپ های خورشیدی و تخت های برنزه کننده باشد.
UVA طول موجی از نور است که می تواند به لایه های عمیق پوست نفوذ کند و با گذشت زمان منجر به آسیب پوست شود.
UVB طول موجی از نور است که به طور سطحی به پوست نفوذ میکند و باعث آفتاب سوختگی میشود.
نور UV به سلول های پوست آسیب میرساند. سیستم ایمنی بدن با افزایش جریان خون به مناطق آسیب دیده واکنش نشان میدهد که باعث التهاب پوست (اریتم) معروف به آفتاب سوختگی میشود.
در روزهای سرد یا ابری نیز ممکن است آفتاب سوختگی رخ دهد. سطوح مانند برف ، شن و آب می توانند اشعه ماوراء بنفش را منعکس کنند و پوست را نیز بسوزانند.
عوامل خطر آفتاب سوختگی
عوامل خطر برای آفتاب سوختگی عبارتند از:
- داشتن پوست سفید و موهای قرمز
- داشتن سابقه آفتاب سوختگی
- زندگی یا تعطیلات در جایی آفتابی ، گرم یا در ارتفاع بالا
- کار در فضای باز
- شنا کردن یا پوست مرطوب، زیرا پوست مرطوب بیشتر از پوست خشک میسوزد
- قرار گرفتن پوست محافظت نشده به طور منظم در معرض نور UV از نور خورشید یا منابع مصنوعی مانند تخت های برنزه کننده
- مصرف دارویی که احتمال آفتابسوختگی شما را بیشتر میکند (داروهای حساس کننده به نور)
عوارض آفتابسوختگی
قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید و مکرر که منجر به آفتاب سوختگی میشود ، خطر ابتلا به سایر آسیبهای پوستی و برخی بیماریها را افزایش میدهد. این موارد شامل پیری زودرس پوست، ضایعات پیش سرطانی پوست و سرطان پوست است.
- پیری زودرس پوست شما
قرار گرفتن در معرض آفتاب و آفتاب سوختگی های مکرر روند پیری پوست را تسریع میکند. تغییرات پوستی ناشی از نور ماوراء بنفش را فوتوایجینگ مینامند. نتایج فوتوایجینگ شامل موارد زیر میباشد:
- تضعیف بافتهای همبند، که قدرت و انعطاف پذیری پوست را کاهش میدهد
- چین و چروکهای عمیق
- پوست خشک و خشن
- رگهای قرمز ظریف روی گونه ها ، بینی و گوش
- کک و مک ، بیشتر روی صورت و شانه ها
- لکههای تیره یا تغییر رنگ (ماکول) در صورت، پشت دست ها ، بازوها ، قفسه سینه و قسمت بالای کمر – که معمولا لنتیژینهای خورشیدی نامیده میشوند.
- ضایعات پوستی پیش سرطانی
ضایعات پوستی پیش سرطانی لکههای خشن و پوسته پوسته در مناطقی هستند که توسط خورشید آسیب دیدهاند. آنها اغلب در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب است ایجاد میشوند مانند سر ، صورت ، گردن و دست. این لکهها میتوانند به سرطان پوست تبدیل شوند. آنها همچنین کراتوزهای اکتینیک و کراتوزهای خورشیدی نامیده میشوند.
- سرطان پوست
قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب، حتی بدون آفتاب سوختگی، خطر ابتلا به سرطان پوست مانند ملانوم را افزایش میدهد. این می تواند به DNA سلولهای پوست آسیب برساند. آفتاب سوختگی در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است خطر ملانوم را بعدها در دوران بزرگسالی افزایش دهد.
سرطان پوست عمدتا در مناطقی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند ، از جمله پوست سر ، صورت ، لبها ، گوشها ، گردن ، سینه ، بازوها ، دستها ، پاها و پشت ایجاد می شود.
برخی از انواع سرطان پوست به عنوان یک زائده کوچک یا یک زخم ظاهر میشوند که به راحتی خونریزی میکند ، پوسته میشود ، بهبود مییابد و سپس دوباره باز میشود. با ملانوم ، یک خال ممکن است تغییر کند، یا یک خال جدید و مشکوک ممکن است رشد کند.
اگر علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- رشد جدید پوست
- تغییر آزاردهنده در پوست شما
- تغییر در ظاهر یا بافت یک خال
- دردی که خوب نمیشود
۴٫ آسیب چشم
نور بیش از حد UV به قرنیهی چشم آسیب میرساند. آسیب خورشید به لنز میتواند منجر به تار شدن لنز (آب مروارید) شود. چشم های آفتاب سوخته ممکن است احساس درد یا خشکی کنند. آفتاب سوختگی قرنیه را snow blindness نیز می نامند. این نوع آسیب ممکن است توسط خورشید ، جوشکاری ، لامپ های برنزه کننده و لامپ های شکستهی حاوی بخار جیوه ایجاد شود.
نکاتی برای تسکین آفتاب سوختگی
در اینجا چند راه برای تسکین آفتاب سوختگی وجود دارد.
- دمای پوست را پایین بیاورید.
یک حوله که با آب خنک مرطوب شده است، روی ناحیه سوختگی قرار دهید. اگر وان حمام دارید، آن را پر از آب خنک کرده و داخل آن حدود ۶۰ گرم جوششیرین اضافه کنید. بهتر است برای کاهش علائم افتاب سوختگی در روز حدود ۱۰ دقیقه پوست خود را با هر روشی کمی خنک کنید.
- از مرطوب کننده یا لوسیون استفاده کنید.
برخی محصولات میتوانند علائم این عارضه را کاهش دهند. لوسیونی که برای جلوگیری از آفتاب سوختگی استفاده میشود باید مرطوب کننده و ضدالتهاب خوبی باشد. لوسیون آلوئهورا یا لوسیون کالامین گزینه خوبی است. برای تاثیر بهتر این ژلها یا لوسیونها بهتر است آنهارا مدتی در یخچال بگذارید تا خنک شوند. دقت داشته باشید که محصولات حاوی الکل استفاده نکنید.
- بدن خود را هیدراته نگه دارید.
آفتاب سوختگی باعث کمآبی بدن و دهیدراتگی پوست میشود. در این شرایط سعی کنید آب بیشتری بنوشید.
- درمان مناسبی جهت تسکین خارش پوست ناشی از آفتاب سوختگی لحاظ کنید.
از آنجایی که در طول درمان پوست شروع به لایهبرداری میکند و دچار خارش میشود بهتر است درمان مناسبی جهت رفع خارش پوست اعمال کنید. لایه ی نازکی از کرم هیدروکورتیزون ۱ ٪ را روی ناحیه آفتاب سوخته بمالید. کرم را ۳ بار در روز به مدت ۳ روز روی پوست آسیبدیده بمالید. از داروی آنتیهیستامین مانند دیفنهیدرامین نیز میتوان استفاده کرد.
- داروی مسکن مصرف کنید.
اگر احساس درد یا سوزش پوست دارید میتوانید برای تسکین درد از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید. ایبوپروفن یا استامینوفن میتوانند گزینه خوبی باشند. برخی داروهای مسکن ژلی هم وجود دارد که روی پوست مالیده شده و درد را تسکین میدهند.
- از پمادها ی حاوی مواد تحریک کننده اجتناب کنید.
از درمان های موضعی مانند بنزوکائین و لیدوکائین ، که میتواند واکنش های آلرژیک ایجاد کند و التهاب شما را بدتر کند ، اجتناب کنید.
کرمهای حاوی الکل پوست شما را خشکتر میکند و بهبود آن را سخت تر می کند.
- تاول ها را لمس نکنید.
به تاول های پوستی ناشی از آفتاب سوختگی دست نزنید و آنهارا به هیچ عنوان نترکانید. اگر تاول باز شده است، سعی کنید پوست اضافی را با قیچی تمیز جدا کنید. روی ناحیه سوختگی را با آب و صابون بشویید. برای از بین بردن آفتاب سوختگی، بهتر است روی زخم پماد آنتیبیوتیک بزنید و روی آن باند استریل نچسب قرار دهید.
پیشگیری از آفتاب سوختگی
برخی اقدامات ساده احتمال آفتاب سوختگی را کاهش میدهند. هرزمان که از خانه خارج میشوید، حتی در روزهای ابری و سرد باید این نکات را رعایت کنید. دقت داشته باشید که نور UV در ارتفاعات، شدیدتر است:
- سعی کنید از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر در معرض آفتاب مستقیم نباشید. در این ساعات اشعه خورشید بسیار قوی است.
- از برنزه کردن زیر نور آفتاب خودداری کنید.
- حتما خارج از خانه از کرم ضدآفتاب به طور سخاوتمندانه استفاده کنید. حتی در روزهای ابری هم ضدآفتاب و بالم لب را فراموش نکنید. SPF ضدآفتاب باید حداقل ۳۰ باشد.
- مراقب پوست نوزادان و کودکان خردسال زیر نور خورشید باشید. از کلاه لبهدار استفاده کنید. دقت داشته باشید که استفاده از کرم ضدآفتاب برای کودکان زیر ۶ ماه توصیه نمیشود.
- بیرون خانه از عینکآفتابی استفاده کنید.
- قبل از مصرف هر دارو یا لوازمآرایش مطمئن شوید که حساسیت به نور را افزایش نمیدهند.
نحوهی انتخاب ضدآفتاب مناسب
حتما میدانید که استفاده از ضدآفتاب برای پوست بسیار مفید است و مانع از بعضی عارضههای پوستی مثل آفتابسوختگی میشود و حتی احتمال ابتلا به سرطان پوست را کاهش میدهد. به همین دلیل است که انتخاب یک ضدآفتاب مناسب اهمیت زیادی دارد.SPF ضدآفتاب باید ۱۵ و بالاتر باشد.
هرچه SPF ضدآفتاب بالاتر باشد، میزان آسیبدیدگی مستقیم پوست توسط آفتاب کاهش پیدا میکند. همچنین توجه کنید که روی ضدآفتاب عبارت «طیف گسترده» نوشته شده باشد.
ضدآفتابی که طیف گسترده باشد، از پوست شما در برابر اشعههای فرابنفش A و B محافظت میکند. ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه بیرون بروید، ضدآفتاب را روی پوست بمالید.
سخن آخر:
آفتاب سوختگی عارضه شایعی است که افراد را درگیر میکند. این عارضه معمولا خفیف تا متوسط است و پس از دو تا سه روز علائم آن برطرف میشود. اما آفتاب سوختگی شدید نیاز به ویزیت پزشک دارد. آفتاب سوختگی مکرر سرعت پیری پوست را افزایش میدهد و ممکن است باعث بروز علائم سرطان پوست شود.
[/restrict]