“درماتیت” اصطلاح پزشکی برای بیان بروز التهاب پوست است. درماتیت تماسی واکنش پوست شما به چیزی در محیط است که باعث خارش و خشکی پوست می شود. شما در اثر تماس با یک ماده، شی یا مواد شیمیایی که برای پوست شما تحریک کننده است، دچار درماتیت تماسی می‌شوید. در این مقاله به درماتیت تماسی و راه های درمان آن می‌پردازیم.
درماتیت تماسی چیست؟
درماتیت تماسی بثورات پوستی است که در اثر تماس پوست با یک ماده ی خاص ایجاد می شود. بثورات می تواند باعث تورم، ایجاد خارش و ناراحت کننده باشد. اجتناب از آن ماده ی خاص که پوست به آن واکنش داده، به جلوگیری از عود آن کمک خواهد کرد.
[restrict]
انواع درماتیت تماسی
دو نوع درماتیت تماسی وجود دارد:
- درماتیت تماسی آلرژیک: سیستم ایمنی بدن شما نسبت به آلرژن واکنش آلرژیک نشان می‌دهد. آلرژن های رایج شامل فلزات جواهرات (مانند نیکل)، محصولات آرایشی و بهداشتی، عطرها و مواد نگهدارنده است. ممکن است چندین روز پس از قرار گرفتن در معرض بثورات پوستی ایجاد شود.
- درماتیت تماسی تحریک کننده: این بثورات دردناک به سرعت در پاسخ به یک ماده تحریک کننده ظاهر میشود. محرک های رایج عبارتند از اسید، مواد شوینده، صابون و پاک کننده ها. احتمال ایجاد درماتیت تماسی تحریکی بیشتر از درماتیت تماسی آلرژیک میباشد.
درماتیت تماسی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
درماتیت تماسی می تواند هر فردی را در هر سنی، از نوزاد تا بزرگسال، تحت تاثیر قرار دهد. واکنش های پوستی می‌تواند پس از یک بار قرار گرفتن در معرض آلرژن یا پس از قرار گرفتن مکرر بدن با آلرژن درطول زمان، رخ دهد.
افرادی که در مشاغل خاصی کار می کنند در صورت مواجهه مکرر با مواد شیمیایی تحریک کننده یا آلرژن ها، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به درماتیت تماسی هستند. حرفه هایی که در معرض خطر بالای ابتلا به درماتیت تماسی هستند عبارتند از:
- کارگران ساختمانی
- گل فروشان
- گردانندگان مواد غذایی
- آرایشگران
- ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی (بیوتی تراپیست ها)
- سرایدار
- مکانیک
- هنرمندان
درماتیت تماسی چقدر شایع است؟
درماتیت تماسی بسیار شایع است. محرک ها و آلرژن های زیادی انسان را احاطه کرده اند. اگر پوست حساس یا بیماری های مزمن پوستی دارید، ممکن است درماتیت تماسی را بیشتر تجربه کنید.
تاثیر درماتیت تماسی بر بدن
درماتیت تماسی باعث ایجاد بثورات روی پوست شما میشود. این بثورات می‌تواند در هر جایی از بدن شما ایجاد شود و معمولاً قسمتی از پوست پوشیده از برجستگی‌هایی است که قرمز، خارش‌دار و گاهی دردناک هستند. بثورات ممکن است برای چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشند. به طور کلی اگر تشخیص دهید که چه چیزی باعث واکنش پوست شما شده‌است، میتوانید از آن محرک یا آلرژن دوری کرده و به سرعت درماتیت تماسی خود را درمان کنید.
علل درماتیت تماسی
درماتیت تماسی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- یک ماده تحریک کننده – ماده‌ای که مستقیماً به لایه خارجی پوست آسیب می رساند.
- یک آلرژن – ماده‌ای که باعث می شود سیستم ایمنی به گونه‌ای واکنش نشان دهد که روی پوست تأثیر بگذارد.
درماتیت تماسی بیشتر در اثر محرک هایی مانند صابون ها و مواد شوینده، حلال ها یا تماس پی در پی و زیاد با آب ایجاد میشود.
درماتیت تماسی آلرژیک کمتر شایع است و می تواند با واکنش آلرژیک به مواد موجود در برخی محصولات مانند لوازم آرایشی یا برخی فلزات از جمله نیکل ایجاد شود.
استفاده از میوه ها و سبزیجات خام و نپخته نیز ممکن است باعث درماتیت تماسی آلرژیک در برخی افراد شود.
علائم درماتیت تماسی
علائم درماتیت تماسی شامل بثورات پوستی است که عبارتند از:
- بثورات قرمز تا بنفش رنگ و یا بطور کلی تیره تر از رنگ پوست طبیعی شما
- تورم کهیر مانند
- برآمدگی کوچک از جوش یا تاول
- تراوش مایع یا چرک
- بثورات دردناک همراه با احساس سوزش
- پوسته پوسته یا خشک بودن بثورات
- احساس خارش در پوست
خاراندن بثورات می تواند به پوست شما آسیب وارد کرده و باعث زخم شود. اگر این زخم عفونی شود، قرمز و پوسته پوسته به نظر می رسد و ممکن است دردناک باشد یا چرک کند.
علائم درماتیت تماسی در کدام قسمت های بدن ایجاد میشود؟
درماتیت تماسی، در هر جایی که پوست شما با یک آلرژن یا محرک تماس پیدا کرد، ممکن است ایجاد شود. رایج ترین قسمت که افراد علائم را تجربه می کنند عبارتند از:
- صورت، گردن و پوست سر
- لب ها، پلک ها و گونه ها
- دست ها، انگشتان و بازوها
- اندام تناسلی (آلت تناسلی، ناحیه واژن)
- زیر بغل
- پاها
چه چیزی باعث ایجاد درماتیت تماسی می شود؟
تماس فیزیکی پوست با یک آلرژن یا محرک باعث درماتیت تماسی می شود.
اگر بدن شما چیزی را که پوست شما آن را لمس می کند دوست نداشته باشد، سیستم ایمنی شما پاسخ می‌دهد. هنگامی که پوست متورم یا ملتهب میشود، نشان دهنده ی آن است که گلبول های سفید خون شما به ماده حساسیت زا یا محرک واکنش داده اند که می تواند باعث خارش پوست شود. اگر بثورات ناشی از یک عامل تحریک کننده باشد، ممکن است در عرض چند دقیقه ظاهر شود، یا ممکن است ساعت ها یا روزها بعد از قرار گرفتن در معرض یک آلرژن ظاهر شود.
دلایل ایجاد درماتیت تماسی آلرژیک :
شایع ترین علل درماتیت تماسی آلرژیک عبارتند از:
- روغن های گیاهی،
- فلزات،
- محلول های تمیز کننده،
- افزودنی های آرایشی و بهداشتی،
- عطرها،
- مواد شیمیایی صنعتی،
- آنتی بیوتیک های موضعی و
- افزودنی های پلاستیکی لاتکس
شایع ترین علل درماتیت تماسی تحریکی:
- اسیدها
- محصولات پاک کننده
- مایعات بدن، از جمله ادرار و بزاق
- گیاهانی مانند پوانستیا و فلفل
- رنگ مو
- پاک کننده لاک ناخن یا حلال های دیگر
- رنگ و لاک
- صابون یا مواد شوینده
- رزین، پلاستیک و اپوکسی
آیا درماتیت تماسی مسری است؟
اگر با ماده حساسیت زا مانند پیچک سمی مواجه شدید و قبل از اینکه پوست خود را بشویید، به فرد دیگری دست زدید قطعا آن ماده ی حساسیت زا را به آن فرد نیز منتقل کرده‌اید. اگر آنها نیز حساسیت داشته باشند، ممکن است واکنش نشان‌دهند. اما درماتیت تماسی در واقع مسری نیست. واکنش بدن شما به موادی که آن را لمس کرده منحصر به فرد است و همه به یک شکل واکنش نشان نمی‌دهند.
آیا درماتیت تماسی در سطح پوست گسترش می یابد؟
بسته به آنچه باعث واکنش پوستی شما شده است، درماتیت تماسی می تواند به سایر قسمت های بدن شما سرایت کند. این اتفاق بیشتر برای درماتیت تماسی آلرژیک است و زمانی اتفاق می‌افتد که شما با یک آلرژن تماس داشته و سپس قسمت‌های دیگر بدنتان را قبل از اینکه متوجه شوید با آن در تماس بوده‌اید، لمس می‌کنید، یا زمانی که چندین قسمت از بدن شما با ماده حساسیت‌زا برخورد داشته‌باشد که در این صورت واکنش به آرامی در تمام مناطق تماس آشکار میشود. اگر متوجه شدید که بثورات پوستی به سایر قسمت‌های بدن شما سرایت میکند، برای درمان به پزشک یا یک بیوتی تراپیست حرفه ای مراجعه کنید.
درماتیت تماسی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک یا بیوتی تراپیست شما پس از گرفتن تاریخچه پزشکی کامل، انجام معاینه فیزیکی و بررسی علائم شما، درماتیت تماسی را تشخیص می‌دهد.
هیچ آزمایشی برای شناسایی علت درماتیت تماسی تحریک‌کننده وجود ندارد، اما ارائه‌دهنده شما سؤالاتی را می‌پرسد تا درباره محیط شما، چیزهایی که با آنها در تماس بوده‌اید و محل و اندازه بثورات شما بیشتر بداند. این سوالات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- چه مدت است که راش دارید؟
- آیا تغییری در روتین معمول مراقبت از پوست خود ایجاد کردید؟
- آیا با گیاهان یا مواد شیمیایی جدیدی در تماس بودید؟
- آیا به طور منظم با مواد محرک یا شیمیایی تماس داشته‌اید؟
برای درماتیت تماسی آلرژیک، ارائه‌دهنده شما ممکن است آزمایشی از جمله آزمایش پچ برای تأیید تشخیص ارائه دهد. برای آزمایش پچ، ارائه دهنده شما یک پچ چسبنده روی پوست شما قرار می‌دهد. آن پچ با آلرژن های رایج پوشیده شده‌است. وقتی ارائه‌دهنده شما پچ را برمی‌دارد، می‌تواند ببیند آیا آلرژن‌های روی پچ باعث ایجاد واکنش آلرژیک روی پوست شما شده است یا خیر.
اگرچه غیر معمول است، اما ممکن است ارائه دهنده شما یک کشت پوست یا بیوپسی انجام دهد که در آن نمونه ای از بافت راش شما را گرفته و آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند.
آیا درماتیت تماسی عوارض دارد؟
جدای از بثورات پوستی، زمانی که به چیزی حساسیت دارید، عوارض غیرمعمول و جدی نیز ممکن است رخ دهد. عوارض یک واکنش آلرژیک عبارتند از:
- کهیر: تغییر رنگ، تورم ،خارش، التهاب و سوزش پوست.
- تورم (آنژیوادم): ناحیه ای از پوست شما که بزرگتر از روز قبل شده و تورم عمیقی در زیر پوست شما رخ می‌دهد.
- آنافیلاکسی: یک واکنش آلرژیک است که باعث تورم و بسته شدن راه های هوایی و تنفسی شما میشود.
آنافیلاکسی، به ندرت پیش می‌آید و یک اورژانس پزشکی است. اگر مشکل تنفسی دارید، فورا با اورژانس تماس بگیرید. تزریق فوری اپی نفرین می تواند با این واکنش آلرژیک مقابله کند. افرادی که دارای آلرژی شناخته شده ی قابل توجهی هستند باید یک اپی نفرین تزریقی مانند EpiPen همراه داشته‌باشند.
درماتیت تماسی چگونه درمان می شود؟
راه‌های استاندارد و مرسوم برای درمان درماتیت تماسی شامل:
- مصرف آنتی هیستامین برای آلرژن ها،
- مصرف داروهای استروئیدی خوراکی برای موارد شدیدتر،
- مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان تاول ها و ضایعات دردناک و
- استفاده از کرم های هیدروکورتیزون برای کاهش قرمزی و خارش است.
درمان درماتیت تماسی برای هر دو نوع آلرژیک و تحریک کننده یکسان است. درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اجتناب از ماده ای که بدن به آن واکنش داده: اگر علت ایجاد راش را شناسایی کردید، از قرار گرفتن در معرض آن اجتناب کنید یا آن را به حداقل برسانید.
- مصرف دارو برای تسکین تورم و خارش: داروها می توانند شامل کرم های ضد خارش بدون نسخه برای مثال پماد هیدروکورتیزون، آنتی هیستامین های موضعی یا خوراکی، کرم های کورتیکواستروئیدی یا یک استروئیدخوراکی باشند. استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی توصیه نمی‌شود.
- از خاراندن پوست خودداری کنید: این کار می‌تواند باعث ایجاد زخم شده و ایجاد عفونت شود. در این صورت، نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک میباشد.
- از محصولات ضدخارش و تسکین‌دهنده‌ای مانند لوسیون کالامین استفاده کنید.
- برای تسکین وضعیت پوست از روغن نارگیل استفاده کنید زیرا به دلیل داشتن خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی می‌تواند پوست را تسکین دهد.
درمان درماتیت تماسی یا حساسیت پوستی معمولاً نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. با این حال، اگر علائم آن در حوالی دهان یا چشم‌ها ظاهر شده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر عوارض مدتی طولانی با شما همراه بودند یا ناحیه وسیعی از بدنتان را فرا گرفت، به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که درماتیت تماسی با روش‌های بالا بهبود پیدا نکند، پزشکان به سراغ تجویز کرم‌های استروئیدی قوی‌تر می‌روند.
درماتیت تماسی چقدر طول می کشد تا درمان شود؟
علائم خارش بثورات درماتیت تماسی ممکن است چند روز پس از شروع درمان کاهش یابد و خیلی زود بهبود یابد. اما در همه افراد بدین صورت نیست. در برخی دیگر از افراد ممکن است درمان درماتیت هفته ها طول بکشد. اگر علائم درماتیت تماسی را تجربه کردید، برای بهبود علائم آن به یک بیوتی تراپیست یا در مواقع حاد به پزشک مراجعه فرمایید.
چگونه می توانم از درماتیت تماسی جلوگیری کنم؟
شما می توانید برای جلوگیری از بروز درماتیت تماسی موارد زیر را رعایت کنید:
- اجتناب از آلرژن های شناخته‌شده.
- انتخاب مرطوب کننده های بدون عطر.
- استفاده از صابون ها و پاک کننده های بدون عطر یا رنگ.
- شستن دست ها و پوست خود بلافاصله پس از تماس با یک آلرژن یا محرک شناخته‌شده.
چه انتظاری از درمان قطعی درماتیت تماسی داشته باشیم؟
هیچ درمان پایدار و قطعی برای درماتیت تماسی وجود ندارد. اگر بدن شما به یک آلرژن یا محرک واکنش نشان داد، احتمالاً هر بار که در معرض آن قرار می گیرید، واکنش مشابهی را نشان خواهید داد. اجتناب از ماده‌ای که به آن واکنش دادیم، بهترین پیشگیری برای درماتیت تماسی است.
بسیاری از افرادی که در محل کارشان دچار درماتیت تماسی می‌شوند، با موادی در تعامل بوده‌اند که باعث بروز حساسیت و پاسخ بدن به آن ماده است. آنها می‌توانند راه هایی برای کاهش قرار گرفتن در معرض آن بیابند. یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند به شما در پیمایش وضعیت خود و ارائه توصیه‌هایی برای بهبود درماتیت تماسی کمک کند.
مکمل برای درماتیت تماسی
با مصرف بیشتر ماهی سالمون، روغن جگر ماهی، دانه چیا، گردو و دانه کتان، مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ را افزایش دهید. اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت پوست، حفظ سطح قند خون، بهبود عملکرد سیستم ایمنی، سلامت قلب و بهبود خلق و خو و بهزیستی کلی بسیار مفید هستند.
ویتامین C برای سلامت پوست مفید است. به دلیل خواص آنتی هیستامینی آن، به کاهش علائم درماتیت تماسی کمک می کند. برخی از غذاهای رایجی که به تامین ویتامین C کمک می کنند عبارتند از: توت فرنگی، پرتقال، توت سیاه، فلفل دلمه ای، کلم بروکلی و آناناس. اما اگر به مرکبات حساسیت دارید، می توانید از مکمل ها استفاده کنید.
هیالورونیک اسید (سدیم هیالورونات) دارای خواص آنتی اکسیدانی است. استفاده موضعی می تواند به کاهش چین و چروک، افتادگی، تغییر رنگ و خشکی کمک کند و به بهبود ظاهر کلی پوست کمک کند. به دلیل خواص ضد پیری و آبرسانی که دارد، اغلب در بسیاری از محصولات زیبایی وجود دارد. در مورد اینکه چگونه کرم موضعی را ترجیح می دهید با پزشک خود مشورت کنید.
L-Histidine HCL یک اسید آمینه است که روشی ایمن و غیر استروئیدی برای مدیریت درماتیت آتیپیک و سایر بیماری های پوستی مشابه است. در صورت تمایل به استفاده از این مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
کلاژن به سلامت پوست کمک می کند و احتمالاً علائم درماتیت تماسی را مدیریت می کند. دوز توصیه شده بستگی به این دارد که از کدام مکمل کلاژن می خواهید استفاده کنید. با پزشک خود صحبت کنید تا به شما کمک کند که کدام یک و چه مقدار مصرف کنید.
(سوالات متداول)
تفاوت بین درماتیت تماسی و تبخال چیست؟
درماتیت تماسی و تبخال می توانند قسمت های مشابهی از بدن شما را تحت تاثیر قرار دهند اما بسیار متفاوت هستند. تبخال یک عفونت ویروسی مقاربتی است و از طریق تماس فیزیکی از فردی به فرد دیگر سرایت می کند. درماتیت تماسی نه عفونت است و نه مسری!.
تفاوت بین درماتیت تماسی و درماتیت آتوپیک یا اگزما چیست؟
درماتیت تماسی آلرژیک مربوط به درماتیت آتوپیک یا اگزما است زیرا هر دو می توانند افراد مبتلا به آلرژی را تحت تاثیر قرار دهند. درماتیت تماسی زمانی رخ می دهد که چیزی را لمس می کنید که پوست شما به آن واکنش نشان می دهد. از یک منبع بیرونی ناشی میشود. درماتیت آتوپیک یا اگزما در افرادی که آلرژی دارند رخ می دهد، اما اغلب به لمس یک ماده خاص مربوط نمی شود. آنها از درون بدن منشا می‌گیرند.
نکته ی پایانی:
درماتیت تماسی واکنش پوست شما به چیزی در محیط است که باعث خارش پوست می شود. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی می تواند به شما کمک کند تا دریابید که چه چیزی باعث واکنش منفی پوست شما شده است و با شما در مورد راه هایی برای جلوگیری از تماس با آلرژن یا محرک در محیط خود همکاری کند. اگر درماتیت تماسی ناشی از مواد شیمیایی یا موادی که در محل کار استفاده می‌کنید باشد، ارائه‌دهنده شما توصیه‌هایی را ارائه می‌دهد تا با خیال راحت در محیط کار فعالیت کرده تا واکنش‌های پوستی آینده را کاهش دهید.
[/restrict]
